Gmina Świecie przystąpiła do przygotowania projektu dokumentu pn. Miejski Plan adaptacji do zmian klimatu dla Świecia.

W opracowaniu określone zostały kierunki działań adaptacyjnych obejmujące rozwój systemu błękitno-zielonej infrastruktury, poprawa jakości powietrza i wód powierzchniowych, zwiększenie retencji wód opadowych, przeciwdziałaniu suszy, przygotowanie miasta na wystąpienie ekstremalnych zjawisk pogodowych, jak również działania informacyjne i edukacyjne, podnoszące świadomość społeczeństwa w zakresie zmian klimatu.

Na podstawie art. 48 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1112), Burmistrz Miasta wystąpił o uzgodnienie odstąpienia od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla projektu dokumentu Miejskiego Planu Adaptacji do zmian klimatu dla Świecia.

Pisemna odpowiedź dotycząca odstąpienia w powyższym zakresie została wydana w dniu 27 października 2025 r. przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Bydgoszczy. Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Bydgoszczy w piśmie z dnia 22 października 2025 r. poinformował, że przedmiotowy dokument nie wymaga jego opinii w tym zakresie (pisemne stanowiska w sprawie odstąpienia stanowią załącznik do niniejszej informacji).

UZASADNIENIE

Zgodnie z art. 49 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko poniżej opisano uwarunkowania wynikające z ww. ustawy.

Celem głównym MPA jest budowa odpornego na zmiany klimatu, ekologicznego miasta poprzez wspieranie świadomej i zaangażowanej społeczności działającej na rzecz błękitno-zielonej infrastruktury, oszczędnego gospodarowania wodą i energią oraz wdrażania innowacyjnych rozwiązań wspierających adaptację do zmian klimatu.

Dodatkowo, dokument pozostaje w spójności z krajowymi i europejskimi strategiami adaptacji do zmian klimatu, w tym z Krajowym Planem Adaptacji do zmian klimatu do roku 2020 z perspektywą do 2030 roku, Strategią na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju oraz Koncepcją Rozwoju Kraju 2050.

Biorąc pod uwagę powyższe argumenty, zasadnym jest podjęcie decyzji o odstąpieniu od SOOŚ w analogiczny sposób.

1. Charakter działań przewidzianych w dokumencie „Miejski Plan Adaptacji do zmian klimatu dla Świecia” (MPA, Plan)

Głównym zadaniem projektu dokumentu jest przystosowanie miasta do zmiany klimatu, zwiększenie jego odporności na ekstremalne zjawiska klimatyczne oraz zwiększenie potencjału do podejmowania wyzwań w sytuacjach wystąpienia zagrożeń klimatycznych.

Cele główne i cele szczegółowe MPA zostały ustalone na podstawie analizy dokumentów strategicznych oraz diagnozy przeprowadzonej wspólnie z Zespołem Miejskim. Celem głównym projektu Planu jest zwiększenie odporności miasta na skutki zmiany klimatu poprzez rozbudowę infrastruktury błękitno-zielonej i infrastruktury technicznej oraz wdrażanie innowacyjnych rozwiązań ekologicznych, co przyczyni się do poprawy jakości życia mieszkańców i ochrony środowiska. Dodatkowo cel ten będzie realizowany przez następujące cele szczegółowe oraz działania adaptacyjne:

• Cel 1: Zapewnienie strategicznego i operacyjnego wdrożenia adaptacji do zmiany klimatu w polityce miasta.
• Działanie 1.1.:  Nadanie Planowi rangi dokumentu strategicznego.
• Działanie 1.2.:  Uwzględnienie kwestii klimatycznych w dokumentach strategicznych, planistycznych i sektorowych.
• Działanie 1.3.:  Systematyczne raportowanie, monitorowanie i aktualizacja Miejskiego Planu Adaptacji.
• Cel 2: Zrównoważone gospodarowanie wodą, rozwój retencji i ochrona przed skutkami suszy oraz ekstremalnych opadów.
• Działanie 2.1.:  Zrównoważone zagospodarowanie wód opadowych i zwiększenie odporności systemów kanalizacyjnych na skutki zmiany klimatu.
• Działanie 2.2.:  Wdrożenie instrumentu wsparcia finansowego dla właścicieli posesji w zakresie retencji przydomowej wód opadowych.
• Działanie 2.3.: Współpraca w zakresie renaturyzacji rzek i ochrona przed powodziami i suszami.
• Cel 3: Rozwój i ochrona miejskich terenów zieleni.
• Działanie 3.1.:  Wsparcie miejskich i podmiejskich terenów zadrzewionych w obliczu suszy.
• Działanie 3.2.:  Rozwój, rewaloryzacja i powiększanie zasobów zieleni miejskiej.
• Działanie 3.3.:  Zwiększenie dostępności do wody pitnej i cienia w przestrzeniach publicznych.
• Działanie 3.4.:  Wzmocnienie dostępności i ciągłości błękitno-zielonej infrastruktury w mieście.
• Działanie 3.5.: Adaptacja budynków użyteczności publicznej do fal upałów i tworzenie schronów przed upałem
• Działanie 3.6.: Budowanie narzędzi wdrażania błękitno – zielonej infrastruktury
• Działanie 3.7.: Rozwój błękitno-zielonej infrastruktury (BZI) w przestrzeni miejskiej
• Cel 4: Wzmacnianie efektywności energetycznej i bezpieczeństwa energetycznego miasta.
• Działanie 4.1.:  Zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego w sytuacji wystąpienia ekstremalnych zjawisk klimatycznych (modernizacja sieci energetycznej, dywersyfikacja źródeł energii).
• Działanie 4.2.:  Energetyka i jakość powietrza.
• Działanie 4.3.:  Wdrożenie kogeneracji, OZE i pomp ciepła w systemie ciepłowniczym oraz poprawa efektywności energetycznej budynków.
• Działanie 4.4.: Redukcja emisji gazów cieplarnianych poprzez poprawę efektywności energetycznej.
• Cel 5: Rozwój edukacji klimatycznej, partycypacji społecznej i budowania świadomości mieszkańców.
• Działanie 5.1.:  Program edukacyjny na rzecz adaptacji do zmian klimatu.
• Działanie 5.2.:  Program edukacji klimatycznej w placówkach edukacyjnych.
• Działanie 5.3.: Wspieranie programów edukacyjnych o zmianach klimatu i adaptacji do skutków tych zmian.
• Działanie 5.4.: Propagowanie adaptacji do zmian klimatu wśród ogółu społeczeństwa.

a) Stopień, w jakim dokument ustala ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć, w odniesieniu do usytuowania, rodzaju i skali tych przedsięwzięć

Zaplanowane działania (wskazane w MPA) mają pomóc w osiągnięciu założonych celów oraz, co do zasady, mają spowodować korzystne oddziaływanie zarówno na mieszkańców, środowisko, jak i na zachowanie w dobrym stanie infrastruktury miasta na wypadek pojawiających się coraz częściej i dotkliwiej odczuwalnych zmian klimatu.

Większość zaplanowanych działań to informacja i edukacja oraz działania organizacyjne, a także realizacja zadań związanych z błękitno-zieloną infrastrukturą, rozwiązaniami opartymi o przyrodę i rozwiązaniami ekosystemowymi.

Na etapie realizacji poszczególnych działań o charakterze technicznym mogą występować lokalne, przejściowe i chwilowe negatywne oddziaływania, których skutki będą całkowicie odwracalne. Dokument nie wyznacza ram w odniesieniu do usytuowania i skali czy technologii tych przedsięwzięć, wskazuje on kierunki i rodzaje przedsięwzięć, które Miasto powinno zrealizować by spełnić zamierzone cele. Działania przewidziane w projekcie MPA dla Świecia są długoterminowe, więc na dzień tworzenia niniejszego wniosku nie istnieją jeszcze projekty budowlane/inwestycyjne
i szczegółowe kosztorysy z określonymi konkretnymi lokalizacjami przedsięwzięć. Na etapie zaistnienia wspomnianych projektów przeprowadzone zostaną odpowiednie procedury uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wraz z przedłożeniem kart informacyjnych przedsięwzięcia lub raportów oddziaływania inwestycji na środowisko.

W Projekcie MPA dla Świecia wyznaczonym celom szczegółowym będą przypisane działania adaptacyjne zaklasyfikowane w 3 kategoriach: działania informacyjno-edukacyjne, działania inwestycyjno-techniczne oraz działania organizacyjne. Szczegółowy opis znajduje się w Rozdziale 10 projektu Miejskiego Planu Adaptacji do zmian klimatu dla Świecia.

b) powiązania z działaniami przewidzianymi w innych dokumentach

Cele i działania zaproponowane w MPA dla Świecia mają swoje odniesienie w dokumentach opracowanych na poziomie krajowym takich jak:

• Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030 (tzw. SPA 2020).

Cel: zapewnienie zrównoważonego rozwoju oraz efektywnego funkcjonowania gospodarki i społeczeństwa w warunkach zmian klimatu.

• Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (SOR)

W SOR w obszarze środowiska wskazuje się działania służące przystosowaniu się do skutków suszy, przeciwdziałaniu skutków powodzi, ochronie zasobów wodnych. Jednym z działań jest także „rozwój infrastruktury zielonej i błękitnej obszarów zurbanizowanych, w celu zachowania łączności przestrzennej wewnątrz tych obszarów i z terenami otwartymi oraz wspomagania procesów adaptacji do zmian klimatu.”

• Planem Przeciwdziałania Skutkom Suszy (PPSS)

Cele: skuteczne zarządzanie zasobami wodnymi dla zwiększenia dostępnych zasobów wodnych; zwiększanie retencjonowania (magazynowania) wód; edukacja w zakresie suszy i koordynacja działań powiązanych z suszą; stworzenie mechanizmów realizacji i finansowania działań służących przeciwdziałaniu skutkom suszy.

• Krajowy Program Renaturyzacji Wód Powierzchniowych (KPRWP)

Cel: Zaproponowanie obszarów wymagających Renaturyzacji oraz obszarów priorytetowych, w których działania renaturyzacyjne powinny zostać zrealizowane w pierwszej kolejności, biorąc pod uwagę uwarunkowania środowiskowe i ekonomiczne.

• Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2030 (KSRR 2030)

Celem głównym dokumentu jest: Efektywne wykorzystanie endogenicznych potencjałów terytoriów i ich specjalizacji dla osiągnięcia zrównoważonego rozwoju kraju, co tworzyć będzie warunki wzrostu dochodów mieszkańców Polski przy jednoczesnym osiąganiu spójności w wymiarze społecznym, gospodarczym, środowiskowym i przestrzennym. KSRR podkreśla konieczność działań takich jak rozwój zielonej i błękitnej infrastruktury, zarządzanie wodami opadowymi, oraz ochrona różnorodności biologicznej, które są kluczowe dla MPA. Dodatkowo, strategia wspiera integrację działań lokalnych, regionalnych i krajowych oraz promuje współpracę między samorządami i sektorem prywatnym, co ułatwia wdrażanie miejskich planów adaptacyjnych.

• Koncepcja Rozwoju Kraju 2050 (KRK 2050)

Koncepcja Rozwoju Kraju 2050 (KRK 2050) wyznacza długoterminowe kierunki rozwoju przestrzenno-gospodarczego Polski do połowy XXI wieku, wskazując m.in. na konieczność adaptacji do zmian klimatu, wzmacniania odporności miast i obszarów zurbanizowanych oraz rozwijania błękitno-zielonej infrastruktury. Plan Adaptacji uwzględnia te priorytety poprzez działania zwiększające odporność miast na skutki zmian klimatu, szczególnie w zakresie gospodarki wodnej, ochrony zdrowia mieszkańców oraz infrastruktury technicznej.

Miejski Plan Adaptacji do zmian klimatu dla Świecia zawiera zadania ujęte we wcześniej opracowywanych dokumentach pn.: Strategia Rozwoju Gminy Świecie na lata 2022-2030, Strategia rozwoju województwa kujawsko-pomorskiego do 2030 roku – Strategia Przyspieszenia 2030+, Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Świecie z dnia 29 listopada 2012 r. (ze zmianami w roku 2018 i 2022), Program Ochrony Środowiska województwa kujawsko-pomorskiego na lata 2022–2030, Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych gminy Świecie na lata 2016 – 2026, Program Ochrony Środowiska dla Gminy Świecie na lata 2021-2025 z perspektywą na lata 2026-2029, Aktualizacja założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla gminy Świecie na lata 2014-2029.

c) przydatność w uwzględnieniu aspektów środowiskowych, w szczególności w celu wspierania zrównoważonego rozwoju oraz we wdrażaniu prawa wspólnotowego w dziedzinie ochrony środowiska

Projekt Miejskiego Planu Adaptacji do zmian klimatu dla Świecia jest dokumentem wspierającym poprawę odporności miasta na zmiany klimatu. W aspekcie środowiskowym dokument będzie wspierał cele związane z poprawą jakości powietrza i wód powierzchniowych, zwiększenie retencji wód opadowych, zwiększenia oraz ochrony bioróżnorodności, przeciwdziałaniu suszy, czy zwiększenia błękitno-zielonej infrastruktury na terenach miasta.

d) powiązania z problemami dotyczącymi ochrony środowiska

Głównym problemem dotyczącym ochrony środowiska, do którego nawiązuje projekt Miejskiego Planu Adaptacji do zmian klimatu dla Świecia, są występujące coraz częściej ekstremalne zjawiska pogodowe. Przedstawione w dokumencie propozycje kierunków działań przyczynią się do ograniczenia wpływu tych zjawisk na poszczególne sektory i obszary wrażliwe na terenie miasta. Wdrożenie Planu będzie wpływać pozytywnie na poprawę stanu jakości powietrza, wód podziemnych i powierzchniowych, w tym retencjonowania wód i zagospodarowania wód w mieście na obszarach uszczelnionych, poprawę bioróżnorodności, przyczyniając się tym samym do minimalizowania negatywnego wpływu zanieczyszczeń na zdrowie i jakość życia mieszkańców miasta.

2. Rodzaj i skalę oddziaływania na środowisko, w szczególności:

a) prawdopodobieństwo wystąpienia, czas trwania, zasięg, częstotliwość i odwracalność oddziaływań.

Projekt Miejskiego Planu Adaptacji do zmian klimatu dla Świecia jako dokument o charakterze strategicznym, pozostaje bez negatywnego wpływu na środowisko. Późniejsza realizacja jego postanowień przyczyni się do poprawy stanu środowiska na obszarach objętych opracowaniem, jak i na środowisko w skali regionalnej (ograniczenie emisji).

Potencjalne oddziaływania negatywne mogą wystąpić wyłącznie na etapie realizacji niektórych inwestycji (np. prace budowlane), jednak będą one miały charakter krótkotrwały. Zasięg oddziaływania będzie miejscowy lub lokalny, natomiast biorąc pod uwagę charakter przekształceń będą one w pełni odwracalne lub możliwe do rewaloryzacji. Skala oddziaływania będzie niewielka. Potencjalnie etap prowadzenia niektórych robót budowlanych, może być związany z krótkotrwale występującą emisją spalin, hałasu oraz powstawaniem odpadów. Ograniczenie negatywnego oddziaływania na środowisko na etapie realizacji poszczególnych zadań leży w gestii wykonawcy i dotyczy używanego sprzętu (hałas, emisja spalin i wycieki), organizacji prac (np. koordynacja prac w pasie drogowym, unikanie prac będących źródłem znacznego hałasu w porze wieczornej). Minimalizowaniu znaczących oddziaływań na środowisko będzie służyło przestrzeganie obowiązujących zasad w zakresie gospodarki odpadami.

Realizacja zadań wskazanych w projekcie MPA nie spowoduje długotrwałych i nieodwracalnych, negatywnych oddziaływań na środowisko, które mogłyby być uznane, jako oddziaływanie znaczące, a tym samym, jako pogarszające stan środowiska. Ostatecznie jednak przeważają skutki pozytywne, które ściśle wiążą się z poprawą odporności miasta na zmiany klimatyczne.

b) prawdopodobieństwo wystąpienia oddziaływań skumulowanych lub transgranicznych

Nie przewiduje się, że przyjęcie projektu Miejskiego Planu Adaptacji do zmian klimatu dla Świecia oraz zapisów określonych w dokumencie spowoduje oddziaływanie transgraniczne i skumulowane. Wszystkie działania związane z realizacją prac zawartych w projekcie Planu będą miały charakter miejscowy lub lokalny oraz krótkotrwały, nie wywołując trwałych negatywnych skutków dla środowiska i zdrowia ludzi. Realizacja postanowień Planu będzie ograniczona do granic administracyjnych miasta Świecie i nie będzie związana z wystąpieniem oddziaływań transgranicznych oraz skumulowanych.

c) prawdopodobieństwo wystąpienia ryzyka dla zdrowia ludzi lub zagrożenia dla środowiska

Głównym zadaniem projektu Miejskiego Planu Adaptacji do zmian klimatu dla Świecia jest wzrost odporności miasta na zmiany klimatyczne poprzez realizację celów związanych z ulepszeniem jakości powietrza, wód, wzmocnieniem miejscowej retencji wód opadowych, zwiększeniem obszarów zielonych oraz rozbudową błękitno-zielonej infrastruktury (BZI), a także zwiększenie bezpieczeństwa publicznego poprzez wdrożenie systemów monitorowania przed ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi czy dostosowania infrastruktury społecznej do ryzyk klimatycznych. W efekcie, planowane działania mają korzystny wpływ na ogólny dobrostan mieszkańców obszaru objętego projektem, w tym ich zdrowie.

Brak realizacji założeń dokumentu niesie za sobą ryzyko utrzymania niskiej jakości powietrza i dalszej degradacji środowiska, co mogłoby negatywnie wpłynąć na zdrowie i środowisko. W projekcie nie przewiduje się wystąpienia zagrożeń dla zdrowia ludzi ani dla środowiska. Kierunki działań określone w Planie nie wpłyną negatywnie na stan zdrowia mieszkańców miasta, a realizacja założeń dokumentu nie stwarza ryzyka wystąpienia poważnych awarii lub zdarzeń zagrażających środowisku.

3. Cechy obszaru objętego oddziaływaniem na środowisko:

a) obszary o szczególnych właściwościach naturalnych lub posiadające znaczenie dla dziedzictwa kulturowego, wrażliwe na oddziaływania, istniejące przekroczenia standardów jakości środowiska lub intensywne wykorzystywanie terenu

W granicach opracowania projektu MPA znajdują się następujące obszary prawnie chronione:

• Obszar Natura 2000 Solecka Dolina Wisły PLH040003,
• Obszar Natura 2000 Zamek Świecie PLH040025,
• Obszar Natura 2000 Dolina Dolnej Wisły PLB040003,
• Nadwiślański Park Krajobrazowy,
• pomniki przyrody (12– liczba pomników zawierających łącznie 22 obiekty).

W ramach projektu Miejskiego Planu Adaptacji do zmian klimatu dla Świecia nie przewiduje się negatywnego oddziaływania na obszary o wysokich walorach przyrodniczych. Natomiast zakłada się poprawę jakości powietrza i wód oraz podniesienie świadomości ekologicznej mieszkańców, co pośrednio może korzystnie wpłynąć na obszary o szczególnych właściwościach naturalnych. Wszelkie działania techniczno-inwestycyjne będą planowane w taki sposób by nie naruszyć przedmiotów ochrony powyższych form ochrony przyrody.

b) formy ochrony przyrody w rozumieniu ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody oraz obszary podlegające ochronie zgodnie z prawem międzynarodowym

W ramach projektu Miejski Plan Adaptacji do zmian klimatu dla Świecia nie przewiduje się negatywnego oddziaływania na obszary objęte ochroną (wymienione w pkt 3 lit. a) powyżej), ich przedmioty ochrony oraz integralność tych form.

Załączniki:

MOA WOO.410.275.2025.KB

Dokument nie wymaga opinii PWIS, Miejski Plan adaptacji Świecie