Trzy spichrze w Bydgoszczy

Zespół trzech spichrzy o konstrukcji szkieletowej, znajdujący się tuż nad Brdą, to symbol Bydgoszczy i jej rozwoju po włączeniu miasta do I zaboru pruskiego w 1772 r. Najstarszy z nich (tzw. holenderski) pochodzi z 1793 r, i wyróżnia się ostrołukowymi szczytami i zaokrąglonymi połaciami dachu. Spichrz środkowy – najwyższy – oraz sąsiadujący z nim od wschodu zbudowano ok. 1801-1809 r.

Wewnątrz z powodu przebudowy nie zachował się dawny układ.

Spichrze zbożowe bydgoskie należą do typu spichrzów tranzytowych – przeładunkowych – portowych. W największej liczbie powstały w końcu XVIII w. i w XIX w., tj. w okresie intensywnego rozwoju miasta przez zaborcę pruskiego. Nie ma w Bydgoszczy spichrzów starszych, tj. z okresu przedrozbiorowego.

Spichrze tranzytowe często należały do kupców zbożowych, którzy nabywali ziarno od producentów i sprzedawali je na eksport. Ważna więc była taka funkcja spichrzów tranzytowych, która polegała na zapewnieniu szybkości załadunku i zapewnieniu sprawności czynności magazynowych. Dlatego m.in. ich wyróżnikiem jest ulokowanie możliwie najbliżej nabrzeża portowego, często w zwartej, wysokiej – kilkupiętrowej zabudowie.

Aż do XVI w. Bydgoszcz nie brała większego udziału w polskim handlu zbożem. Do 1484 r. mieszczanie bydgoscy nie mieli nawet prawa prowadzenia handlu spławnego (żadnym towarem) na Wiśle (wprawdzie w przywileju lokacyjnym miasta mieszczanie zostali uprawnieniu do spławu, ale tylko na rzece Brdzie). Nie powstały więc tu spichrze gotyckie, tak charakterystyczne dla hanzeatyckiego Torunia czy Elbląga unikatowe budowle typu domu-spichrza. Dopiero w 1484 r. król Kazimierz Jagiellończyk wydał bydgoszczanom przywilej umożliwiający prowadzenie spławu wiślanego, co jednak spotykało się z dość częstymi próbami zahamowania tego przez kupców toruńskich i gdańskich, prowadząc często do ostrych zatargów i interwencji. Ostatecznie w XVI w. uzyskali bydgoszczanie nieskrępowany udział w żegludze na Wiśle. W 2. poł. XVI w. Bydgoszcz obok Torunia i Grudziądza stała się największym dostarczycielem polskiego zboża do Gdańska; wtedy to przeciętnie spławiano rocznie ok. 2030 łasztów zboża z Bydgoszczy i ok. 2370 łasztów zboża z Torunia

Do dziś nie zachowały się żadne ze spichrzy z tego okresu; były to budynki drewniane lub szachulcowe w liczbie kilkunastu, zniszczone w czasie wojen szwedzkich.